Rok 2025 przyniósł przełomowe zmiany w polskim prawie pracy, które przez lata były postulowane zarówno przez związki zawodowe, jak i ekspertów rynku pracy. Podpisana w październiku 2025 roku nowelizacja Kodeksu pracy fundamentalnie zmienia definicję „stażu pracy”, kończąc z dyskryminacją osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych oraz prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą (B2B).
Dla milionów Polaków oznacza to realne korzyści: wyższy wymiar urlopu, dłuższe okresy wypowiedzenia oraz dostęp do nagród jubileuszowych. Poniżej szczegółowo analizujemy, jak nowe przepisy, które w pełni wejdą w życie 1 stycznia 2026 roku, wpłyną na Twoją karierę i bezpieczeństwo finansowe.
Koniec podziału na „lepsze” i „gorsze” zatrudnienie – na czym polegają zmiany?
Przez dekady polski Kodeks pracy faworyzował zatrudnienie na podstawie umowy o pracę (UoP). Okresy przepracowane na tzw. „śmieciówkach” (umowy zlecenia) lub w ramach samozatrudnienia (B2B) były traktowane przez prawo jako „luka w życiorysie”. W efekcie, specjalista z 10-letnim doświadczeniem na kontrakcie B2B, przechodząc na etat, z punktu widzenia uprawnień pracowniczych był traktowany jak nowicjusz.
Nowe przepisy wprowadzają zasadę powszechności wliczania okresów aktywności zawodowej do pracowniczego stażu pracy. Zgodnie z nowelizacją, do okresu zatrudnienia wliczają się:
-
Okresy prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej (indywidualnej oraz w formie spółki cywilnej).
-
Okresy wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług.
-
Okresy współpracy z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą (tzw. osoba współpracująca).
-
Udokumentowane okresy pracy zarobkowej za granicą.
Zmiana ta ma charakter systemowy – dotyczy zarówno stażu ogólnego (wpływającego np. na wymiar urlopu), jak i w określonych przypadkach stażu zakładowego. Jest to krok w stronę urealnienia rynku pracy, w którym elastyczne formy zatrudnienia są codziennością, a nie wyjątkiem.
Urlop wypoczynkowy: Szybsza droga do 26 dni wolnego
Najbardziej odczuwalną korzyścią dla pracowników jest zmiana w naliczaniu wymiaru urlopu wypoczynkowego. Dotychczas, aby uzyskać prawo do 26 dni urlopu (zamiast podstawowych 20), pracownik musiał wykazać się 10-letnim stażem pracy. Do tego stażu wliczały się okresy nauki (np. 8 lat za ukończenie studiów wyższych), ale lata spędzone na zleceniu czy B2B „przepadały”.
Przykład praktyczny:
Anna przez 3 lata po studiach pracowała jako graficzka na umowie zlecenia, a następnie przez 2 lata prowadziła działalność gospodarczą. Przechodząc na etat w 2024 roku, jej staż pracy wynosił jedynie 8 lat (z tytułu studiów), co dawało jej 20 dni urlopu. Po wejściu w życie nowych przepisów, do jej stażu doliczone zostanie 5 lat aktywności zawodowej (3 lata zlecenia + 2 lata B2B). Łączny staż wyniesie 13 lat, co automatycznie uprawnia ją do 26 dni urlopu wypoczynkowego.
Dla pracodawców oznacza to konieczność przeliczenia wymiarów urlopowych wielu pracowników. Eksperci szacują, że spora część kadry, szczególnie w branżach takich jak IT czy marketing, niemal natychmiast nabędzie uprawnienia do wyższego limitu urlopowego.
Bezpieczeństwo zatrudnienia: Dłuższe okresy wypowiedzenia i wyższe odprawy
Staż pracy to nie tylko urlopy, ale przede wszystkim stabilizacja. Długość okresu wypowiedzenia umowy o pracę jest ściśle powiązana z czasem zatrudnienia u danego pracodawcy (tzw. staż zakładowy). Wynosi on odpowiednio:
-
2 tygodnie (przy zatrudnieniu poniżej 6 miesięcy),
-
1 miesiąc (przy zatrudnieniu powyżej 6 miesięcy),
-
3 miesiące (przy zatrudnieniu powyżej 3 lat).
Nowe przepisy mają kluczowe znaczenie dla osób, które przeszły z kontraktu B2B na umowę o pracę u tego samego pracodawcy. Wcześniej, lata współpracy na fakturze nie wliczały się do stażu zakładowego, co oznaczało, że pracownik nawet po 5 latach kooperacji mógł zostać zwolniony z 2-tygodniowym okresem wypowiedzenia tuż po przejściu na etat.
Po zmianach, okresy wcześniejszej współpracy na podstawie umów cywilnoprawnych lub B2B z tym samym podmiotem będą sumowane. To drastycznie zwiększa ochronę pracownika przed nagłym zwolnieniem oraz wpływa na wysokość ewentualnej odprawy pieniężnej w przypadku zwolnień grupowych lub likwidacji stanowiska.
Warunki zaliczenia okresów B2B i zleceń – kluczowa rola składek i dokumentacji
Warto podkreślić, że nowe prawo nie oznacza automatycznego zaliczenia każdej aktywności. Ustawodawca wprowadził mechanizmy weryfikacyjne, aby zapobiec nadużyciom.
Kluczowym kryterium jest podleganie ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu i rentowym). Oznacza to, że do stażu wliczą się te okresy prowadzenia firmy lub zlecenia, za które były odprowadzane składki do ZUS.
Co z ulgami i studentami?
Ważnym wyjątkiem są sytuacje, w których brak składek wynikał z przepisów prawa, a nie z uchylania się od obowiązków.
-
Ulga na start: Okres korzystania z „Ulgi na start” (6 miesięcy bez składek społecznych dla nowych firm) będzie wliczany do stażu pracy.
-
Studenci do 26. roku życia: Praca na umowie zlecenia wykonywana przez uczniów i studentów, którzy są ustawowo zwolnieni z ZUS, również zostanie zaliczona, pod warunkiem odpowiedniego udokumentowania (np. przedstawienia umowy).
Jest to realizacja zasady sprawiedliwości społecznej – fakt korzystania z legalnych ulg nie może w przyszłości negatywnie wpływać na uprawnienia pracownicze.
Wyzwania dla pracodawców: Koszty i nowe obowiązki administracyjne
Dla działów HR i właścicieli firm rok 2026 będzie czasem intensywnej pracy administracyjnej. Nowelizacja nakłada na pracodawców obowiązek przeliczenia stażu pracy obecnych pracowników, jeśli ci dostarczą odpowiednie dokumenty.
Główne wyzwania finansowe i organizacyjne:
-
Wzrost kosztów rezerw na urlopy: Większa liczba pracowników z prawem do 26 dni urlopu oznacza realny wzrost kosztów pracy.
-
Wyższe nagrody jubileuszowe: W sferze budżetowej (urzędy, szkoły), gdzie wypłaca się „jubileuszówki” i dodatki stażowe, doliczenie okresów B2B może skokowo zwiększyć wydatki na wynagrodzenia.
-
Obsługa dokumentacji: Pracodawcy będą musieli zweryfikować tysiące zaświadczeń z ZUS i starych umów, co może sparaliżować działy kadr.
Pracodawcy mają jednak czas na przygotowanie – przepisy przewidują okres przejściowy na uzupełnienie dokumentacji przez pracowników (zazwyczaj 24 miesiące od wejścia w życie ustawy).
Porównanie zasad liczenia stażu pracy (Obecne vs. Nowe przepisy)
Poniższa tabela przedstawia kluczowe różnice, które wejdą w życie wraz z nowelizacją Kodeksu pracy.
| Obszar | Stan prawny (do końca 2025) | Nowe przepisy (od 2026) |
| Umowa Zlecenie | Nie wlicza się do stażu pracy (chyba że przepisy wewnątrzzakładowe stanowią inaczej). | Wlicza się w pełni do stażu pracy, jeśli stanowiła tytuł do ubezpieczeń lub była zwolniona ustawowo (studenci). |
| Działalność Gospodarcza (B2B) | Nie wlicza się do stażu pracy. | Wlicza się okres prowadzenia działalności (pod warunkiem opłacania składek lub korzystania z ustawowych ulg). |
| Wpływ na urlop wypoczynkowy | Tylko UoP + edukacja wpływają na wymiar 20/26 dni. | Wszystkie formy zarobkowania sumują się – szybsze nabycie prawa do 26 dni. |
| Dodatek stażowy (budżetówka) | Naliczany tylko od okresów pracy na etacie. | Uwzględnia wcześniejszą działalność gospodarczą i zlecenia = wyższa pensja. |
| Dokumentowanie | Świadectwa pracy. | Świadectwa pracy + zaświadczenia z ZUS + umowy cywilnoprawne. |
Jak przygotować się do zmian? Praktyczny poradnik dla pracownika i HR
Aby skorzystać z nowych uprawnień, inicjatywa będzie leżeć głównie po stronie pracownika. To zatrudniony musi udowodnić pracodawcy swoją historię zawodową. Nie dzieje się to z automatu.
Kroki dla pracownika:
-
Zaloguj się do PUE ZUS (EZUS): Pobierz zaświadczenia o okresach podlegania ubezpieczeniom społecznym. To będzie podstawowy dokument honorowany przez pracodawców.
-
Odszukaj stare umowy: Jeśli pracowałeś na zleceniu jako student (bez ZUS), musisz znaleźć oryginały umów lub rachunków potwierdzających okres współpracy.
-
Złóż wniosek do kadr: Po wejściu przepisów w życie (styczeń 2026), złóż w dziale HR komplet dokumentów z prośbą o przeliczenie stażu pracy.
Wskazówka dla HR:
Warto już teraz rozpocząć audyt kadrowy i poinformować pracowników o nadchodzących zmianach. Proaktywne podejście pozwoli uniknąć lawiny wniosków w pierwszym kwartale 2026 roku i rozłożyć proces aktualizacji danych w czasie.
Podsumowanie
Wliczenie umów cywilnoprawnych i działalności gospodarczej do stażu pracy to jedna z najważniejszych zmian w prawie pracy ostatniej dekady. Przywraca ona równowagę na rynku, doceniając doświadczenie zdobywane poza etatem i zwiększając bezpieczeństwo socjalne pracowników. Choć dla pracodawców wiąże się to z wyższymi kosztami, dla gospodarki może oznaczać większą stabilizację kadr i mniejszą presję na fikcyjne samozatrudnienie.
Chcesz przygotować swoją firmę na nadchodzące zmiany w prawie pracy?
Nie czekaj na ostatnią chwilę. Skontaktuj się z nami, aby przeprowadzić audyt dokumentacji pracowniczej i wdrożyć procedury zgodne z nowym Kodeksem pracy. [Umów bezpłatną konsultację z naszym ekspertem HR] i zadbaj o bezpieczeństwo prawne swojego biznesu już dziś.
Najnowsze komentarze